CRP Ölçümü
Yangı ve enfeksiyonun tanısında, en hızlı ve güvenilir yöntem olan akut faz proteinleri ölçümü, Klinik Laboratuvarımızda rutin olarak kullanılmaktadır.
Tam Teşekküllü Polikliniğimizde Rutin Olarak CRP ölçümü yapılabilmektedir.
Yangı ve enfeksiyonun tanısında, en hızlı ve güvenilir yöntem olan akut faz proteinleri ölçümü, Klinik Laboratuvarımızda rutin olarak kullanılmaktadır.
CANİNE C-REAKTİF PROTEİN
Bütün yangılar lokal olarak başlar ve vücut yangıyı daima lokal tutmaya çalışır. Yangı lokal tutulamayarak yayılmaya başladığında ise sistemik hale gelir ve bağışıklık sistemi çalışarak karaciğerden major akut faz proteinler salgılanır. Bu vücudun travma, yangı ya da enfeksiyona karşı koyduğu erken savunma mekanizmasıdır ve “akut faz cevap” olarak isimlendirilir. Akut faz cevap tetikleyici etkenle karşılaşıldıktan hemen sonra gelişen bir dizi kompleks sistemik reaksiyondur. Bu kompleks cevap mekanizmasının bir parçası da akut faz proteinlerin salınmasıdır. Tetikleyici cevap ortadan kalktığında ise akut faz proteinlerin serum konsantrasyonları normal seviyelere iner yani akut faz proteinler yangı aktivitesinin şiddetini direk ve gerçek zamanlı olarak yansıtırlar.
Bir akut faz yangısel protein olan “c-reaktif protein” yani CRP, “İnterleukin-6” gibi inflamasyon öncesi sitokinlerin dolaşımda artan miktarına cevap olarak hepatositler tarafından üretilir ve salınır.
Canine c-reaktif protein (crp) ; tüm enfeksiyonlar, kronik yangısel hastalıklar ve doku hasarlarında istisnasız olarak yükselir.
Canine CRP sistemik yangıyı ortaya koyar.
Normal ve sağlıklı köpeklerde serum CRP seviyesinin 5-35 mg/L’nin aralığında olması gerektiği kabul edilir. Sistemik inflamatorik hastalıklar ya da daha ciddi enfeksiyonlar sırasında serum CRP seviyeleri hızla 35 mg/L’ nin üzerine çıkar. CRP seviyesi ne kadar yüksekse sistemik inflamatorik etki o kadar şiddetli ve ciddidir. Tüm sistemik enfeksiyonlar, immun mediated hemolitik anemi, inflamatorik bağırsak hastalığı, leishmanioz, poliartrit, pankreatit ya da pyometra ve bunlar gibi sistemik yangıyı uyaran tüm hastalıkların monitorizasyonu CRP analizi ile mümkündür.
Canine CRP gerçek zamanlıdır.
Canine CRP sistemik inflamasyonun başlamasından sadece 4 saat sonra yükselmeye başlar, 24 saatte pik seviyeye ulaşır ve yangının geçmesinden sonra 48-72 saatte normal seviyelere iner.
Yüksek serum CRP seviyeleri her zaman bir patoloji gösterir yani CRP sistemik inflamasyonun varlığını ya da yokluğunu ortaya koyar. Canine CRP analizi, akyuvar sayısı ve periferik yaymalar, beden ısısı ve eritrosit sedimetasyon oranı gibi değerlerden çok daha spesifik bir parametre ve inflamasyon için bir var ya da yok testidir.
Canine CRP test uygulanan tedavinin etkinliğini ortaya koyar
Canine CRP sadece sistemik inflamasyonun ortaya konmasında kullanılmaz, veteriner hekimin seçtiği tedavinin etkinliğini ortaya koyabilmesi için de çok önemlidir. Uygulanan tedavi başarılıysa CRP seviyesi düşecektir. Eğer arzu edilen düşüş sağlanamıyorsa tedavi protokolü hekim tarafından sorgulanmalı hatta değiştirilmeli ve daha detaylı analiz ve incelemeler yapmalıdır. Hekim tedaviyi ne zaman sonlandıracağına da CRP seviyelerine bakarak rahatlıkla karar verebilir.
Birçok yangısel durumda uygulanan tedavi protokolleri rektal beden ısısı gibi normal klinik semptomları ya da akyuvar sayısı gibi kan parametrelerini etkileyebilir ancak CRP, sistemik inflamasyon hafiflemeden asla değişmez. Ayrıca CRP seviyesi steroid tedavisinden etkilenmeyeceği için objektif bir değerlendirme parametresi olma özelliğini korur. NSAID ya da opioid gibi ilaçlar kullanıldığında bu ilaçlar yangının kendisini değil semptomlarını hedef alır ve CRP değerleri etkilenmez. Sonuç olarak steroidler, antibiyotikler, carprofen, etodolac ya da meloxicam gibi non-steroidal antiinflamatorik ilaçlar ya da butorphanol gibi opioidler CRP değerlerini etkilemez. CRP semptomatik tedavinin arkasına gizlenen yangıyı monitörize eder.
Yani CRP, hasta iyi hissederse değil iyileşirse azalır.
Postoperatif iyileşmenin CRP bakısıyla değerlendirilmesi.
CRP cerrahinin etkilerini ve postoperatif iyileşme sürecini değerlendirmede de kullanılır.
Operasyonlardan sonra operasyon sırasında yaratılan doku hasarı sebebiyle CRP değerlerinde her zaman direk bir artış olacaktır. İyileşen köpeklerde CRP seviyeleri uygulanan cerrahi girişime göre değişecek bir hızla azalır ve zamanla normale döner. Örneğin yumuşak doku operasyonlarından sonra 24-72 saatlik bir normalleşme süresi görülürken ortopedik operasyonlardan sonra bu süre daha uzundur. Arzu edilen düşmenin sağlanamaması iyileşmenin sağlanamadığını gösterir ki hekim antibiyotik desteğine hatta bazen tekrar operasyon kararına yönlenebilir.
Tedavi sonrası olası nükslerin tesbiti
Özellikle yüksek nüks ihtimali bulunan oto- immun hastalıklarda nüks riskinin değerlendirilmesinde ve nükslerin erken tesbitinde CRP analizleri çok anlamlıdır. Yapılan araştırmalar oto-immun hastalıkların nükslerinde herhangi bir klinik semptom ya da yangı indikatörü oluşmadan en az 10 gün önce serum CRP seviyelerinin yükseldiğini göstermiştir.
LifeAssays Canine C-Reaktif Protein test sistemi
Sağlıklı C-reaktif protein bakısı sadece köpeklere sipesifik C-Reaktif Protein’in analiziyle mümkün olmaktadır ve insanlar için yapılan laboratuvar analizlerinin veteriner pratikte bilimsel geçerliliği yoktur.
Ülkemizde CRP analizinin yapılabilmesi “LifeAssays Canine CRP” test sisteminin ülkemizde ulaşılabilir hale gelmesiyle mümkün olmuştur. Life assay firmasının ürettiği “canine CRP test kiti”, serum ya da plazmada canine CRP seviyelerinin kantitatif ölçümlerinin sadece 11 dakikada yapılmasını sağlar. Bu çift taraflı heterojen immunoassay test için 5 mikrolitre kadar küçük bir numuneye ihtiyaç duyulur ve köpeklere sipesifik “canine CRP”lerinin saptanması için manyetik olarak işaretlenmiş antibodiler kullanır. Canine CRP’nin ölçülmesini sağlayan standart metod LifeAssays sisteminin geliştirilmesinden önce Tridelta,ICL gibi firmalarının kullandığı Elisa testleri ya da Idexx ve Abbot firmalarının kullandığı büyük turbidimetrik sistemlerdi. Elisa testleri kantitatif değer vermemesi, turbidimetrik sistemlerin ise yüksek cihaz maliyeti ulaşılabilirliklerini sınırlarken LifeAssays CRP test sistemi çok küçük bir tezgah üstü okuyucu cihazdan ve karıştırıcı vortex’den ibaret olması en küçük veteriner kliniğinde dahi kullanılabilir olmasını sağlamaktadır. Bir hemogram ya da periferik yayma raporunun yorumlanması iyi bir dahiliye bilgisi gerektirirken CRP analizlerinin rakamsal sonuçları hiçbir yoruma ihtiyaç bırakmadan her hekimin değerlendirebileceği şekilde sistemik yangıyı ortaya koymaktadır.
Özet olarak Canine C-Reaktif Protein;
1- enfeksiyonların ve inflamasyonun saptanmasında
2- tedavinin ve antibiyotiklerin etkinliğinin takibinde
3- yangının tesbitinde
4- yangısel hastalıkların tedavisinin monitorizasyonunda
5- yangıya bağlı mortalitenin öngörülmesinde
6- postoperatif sürecin incelenmesinde
7- postoperatif komplikasyonların değerlendirilmesinde
8- kanserler ve tümörlerde
9- yangı ve enfeksiyonun takibinde hekimlerin en büyük ve pratik rehberi olacaktır.